در بازار ارز ما با دو نوع مفهوم مواجه می‌شویم که شامل قیمت ثابت و شناور است. هر کدام از این نرخ‌ها یک سری ویژگی‌ها، مزایا و معایبی دارند و توانسته‌اند در اقتصاد کل کشورها تاثیرات زیادی داشته باشند. به همین خاطر لازم دانستیم که در این مورد بیشتر توضیح دهیم و اطلاعات کامل‌تری را به شما ارائه نماییم.
| ویژگی | نرخ ارز ثابت | نرخ ارز شناور |
| تعریف | ارزش پول ثابت است. | ارزش پول شناور است. |
| کنترل | دولت کنترل می‌کند. | بازار کنترل می‌کند. |
| ثبات | بالا | پایین |
| انعطاف پذیری | پایین | بالا |
| مداخله دولت | زیاد | کم |
بیشتر بدانید: انواع بازارهای فارکس
نرخ ارز ثابت
نرخ ارز ثابت به ارزش پول ملی کشوری گفته میشود که نسبت به یک یا چند ارز خارجی دیگر در حالت ثابتی نگه داشته شده است. در واقع بانک مرکزی یک کشور با خرید و فروش ارز در بازار توانسته نرخ ارز را در یک سطح مشخصی حفظ کند که به آن نرخ ارز ثابت گفته میشود.
مزایای نرخ ارز ثابت
نرخ ارز ثابت برای آن کشور و سرمایهگذاران و بازار تجارت یک سری مزیت‌هایی دارد که در ادامه می‌خواهیم به این مزایا بپردازیم.
ثبات و اطمینان
نرخ ارز ثابت باعث میشود که سرمایهگذاران و تاجران اطمینان بیشتری از سرمایه‌گذاری خود داشته باشند. نرخ ارز ثابت همیشه نوسانات ارزی را می‌تواند کاهش دهد.
کاهش ریسک
اگر نوسانات ارزی در بازار کمتر شود، ریسک سرمایه‌گذاری همیشه کاهش پیدا می‌کند و بهتر می‌توان تجارت بین‌المللی را انجام داد.
کنترل تورم
زمانی که نرخ ارز ثابت باشد، می‌تواند باعث کنترل تورم شود. چون از واردات کالاهای ارزان‌تر جلوگیری می‌کند.
معایب نرخ ارز ثابت
به طور متقابل می‌خواهیم به معایب نرخ ارز ثابت بپردازیم و در این مورد توضیحاتی را ارائه دهیم.
کاهش انعطافپذیری
زمانی که شوکهای اقتصادی بروز پیدا کند، می‌توان با تغییر نرخ ارز به طور خودکار این شوکهای اقتصادی را برطرف نمود.
اختلال در تراز پرداخت‌ها
زمانی ممکن است نرخ ارز ثابت نسبت به ارزش واقعی آن ارز بالاتر باشد. در این صورت باعث میشود که در تراز پرداخت‌ها یک سری کسری‌هایی به وجود بیاید.
هزینه‌های نگهداری
برای آنکه بتوان نرخ ارز ثابت را حفظ کرد، لازم است که بانک مرکزی به طور مداوم مداخله کرده و هزینه‌ها را کنترل کند.
چرا نرخ ارز ثابت؟
تریدرهای زیادی به دنبال آن هستند که سیاست نرخ ارز ثابت را در پیش بگیرند اما دلیل این کار چیست؟
ثبات و اطمینان
نرخ ارز ثابت می‌تواند برای تجارت و سرمایه‌گذاری محیطی با ثبات و قابل پیش بینی ایجاد کند. با این کار صادر کنندگان و وارد کنندگان می‌توانند برنامه‌ریزی‌های مطمئن‌تری انجام دهند و معاملات خود را بهتر به پیش برانند.
کنترل تورم
نرخ ارز ثابت می‌تواند به کنترل تورم کشور هم کمک کند. زمانی که نرخ ارز ثابت شد، واردات کالاهای خارجی با قیمت‌های ثابتی انجام میشود و این کار می‌تواند میزان فشارهای تورمی را تا حد زیادی کمتر کند.
جذب سرمایه‌گذاری خارجی
نرخ ارز ثابت می‌تواند سرمایهگذاران خارجی را به سمت اقتصاد کشورها جذب نماید، چون آنها از نوسانات شدید نرخ ارز و ریسک‌های ناشی از آن می‌توانند در امان بمانند.
چگونه نرخ ارز ثابت حفظ میشود؟
بانک‌های مرکزی برای حفظ نرخ ارز ثابت از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند. بانک مرکزی می‌تواند در بازار با خرید یا فروش ارز به تثبیت نرخ ارز کمک نماید.
با تغییر نرخ بهره بانک‌های مرکزی می‌تواند به تقاضای ارزها تاثیر گذاشته و بدین ترتیب نرخ ارز را تحت کنترل در آورد. ممکن است دولت‌ها برای کنترل کردن نرخ ارز، یک سری محدودیت‌هایی در خرید و یا فروش ارز اعمال کنند.
نرخ ارز شناور
زمانی شما با نرخ ارز شناور مواجه می‌شوید، در این حالت ارزش پول کشور به طور آزاد به وسیله نیروهای عرضه و تقاضا در بازار تعیین میشود. یعنی نرخ ارز به وسیله عوامل مختلفی تغییر می‌کند که این عوامل می‌تواند شامل نرخ بهره، رشد اقتصادی، تورم و یا تقاضا برای کالاها و خدمات باشد.
مزایای نرخ ارز شناور
نرخ ارز شناور دارای یک سری مزیت‌هایی است که می‌خواهیم از مزایای آن با همدیگه صحبت کنیم.
انعطافپذیری
زمانی که نرخ ارز شناور باشد، به اقتصاد کمک می‌کند تا بتواند نسبت به شغل‌های اقتصادی به طور خودکار واکنش نشان دهد.
تراز پرداخت‌های خودکار
نرخ ارزش شناور به طور خودکار به جهت و سمتی حرکت می‌کند تا بتواند تراز پرداخت‌ها را متعادل کند.
کاهش نیاز به مداخله دولت
وقتی نرخ ارز شناور باشد، دیگر بانک مرکزی مداخله کمتری در آن خواهد داشت.
معایب نرخ ارز شناور
می‌خواهیم به معایب نرخ ارز شناور اشاره کنیم:
نوسانات زیاد
ممکن است نرخ ارزش شناور نوسانات زیادی داشته باشد. این نوسانات ممکن است هم به تجارت و هم به سرمایهگذاران آسیب برساند.
عدم اطمینان
وقتی در بازار نوسان زیاد باشد، عدم اطمینان در اقتصاد به وجود می‌آید که این موضوع قطعاً به ضرر اقتصاد خواهد بود.
مشکل در برنامه‌ریزی
همیشه نوساناتی که در بازار به وجود می‌آید، می‌تواند در برنامه‌ریزی بلند مدت مشکلاتی ایجاد کند و نتوان برای کسب و کارها این نوسانات برنامه‌ریزی‌ها را انجام داد.
چرا نرخ ارز شناور اهمیت دارد؟
انعطافپذیری اقتصادی
نرخ ارز شناور به کشور اجازه می‌دهد تا بتواند در برابر شوکهای اقتصادی و اجتماعی عملکرد بهتری داشته باشد. به عنوان مثال اگر اقتصاد یک کشور دچار مشکل شد، ارزش پول آن کشور کمتر میشود تا بتواند به صادرات آن کشور کمک کرده و به بهبود اقتصاد آن نیز کمکی نماید.
کاهش دخالت دولت
با سیستم نرخ ارزش شناور دولت‌ها نیاز کمتری به دخالت مستقیم در بازار ارز دارد. این کار می‌تواند ریسک مداخله ناموفق دولت‌ها را کاهش داده و در اقتصاد آن کشور ثبات بیشتری ایجاد کنند.
بازتاب واقعیت‌های اقتصادی
نرخ ارز شناور به طور مستقیم می‌تواند بازتابی از وضعیت اقتصادی یک کشور به حساب بیاید. اگر کشوری اقتصاد قوی داشته باشد، ارزش پول آن کشور هم قوی‌تر میشود.
عوامل موثر بر نرخ ارز شناور
عوامل بسیار زیادی هستند که بر نرخ ارزش شناور می‌توانند تاثیر داشته باشند که می‌خواهیم به طور عمیق‌تر به این مسائل بپردازیم و در ارتباط با آن مثال‌هایی ارائه دهیم.
نرخ بهره
زمانی که یک بانک مرکزی میزان نرخ بهره را بیشتر می‌کند، سرمایهگذاران تمایل بیشتری دارند که در آن کشور سرمایه‌گذاری کنند، چون بدین طریق می‌توانند بازدهی بیشتری به دست بیاورند.
در این صورت میزان تقاضا برای ارز آن کشور باعث میشود که ارز آن تقویت شود. زمانی هم که نرخ بهره کمتر میشود، سرمایهگذاران به دنبال فرصت‌های بهتر در کشورهای دیگر هستند و در نتیجه ارزش ارز آن کشور کمتر خواهد شد.
تورم
تورم بالا نشان می‌دهد که قدرت خرید پول در حال کاهش است و سرمایهگذاران دیگر تمایلی به نگهداری از ارزی که در حال از دست دادن ارزشش است ندارند و در نتیجه ارزش آن ارز رو به کاهش خواهد بود.
تورم پایین نشان می‌دهد که اقتصاد ثبات بیشتری دارد و سرمایهگذاران بیشتر به سمت این ارز جذب می‌شوند و در نتیجه ارزش آن ارز در حال تقویت شدن است.
رشد اقتصادی
وقتی رشد اقتصاد بالا باشد، نشان می‌دهد که میزان تولید و تقاضا برای کالاها و خدمات هم بیشتر است. این کار باعث میشود که میزان تقاضا برای ارز آن کشور بیشتر شده و آن را تقویت نماید. رشد اقتصادی می‌تواند میزان تقاضا برای ارز را کاهش داده و به مرور باعث تضعیف آن شود.
بدهی خارجی
اگر یک کشور بدهی خارجی زیادی داشته باشد، این نشان می‌دهد که آن کشور به منافع خارجی وابستگی زیادی دارد. سرمایهگذاران در بازپرداخت بدهی به وسیله آن کشور یک سری نگرانی‌هایی داشته باشند و در نتیجه ارزش آن کشور در حال کاهش باشد.
رویدادهای سیاسی
رویدادهای سیاسی مختلف مثل انتخابات، کودتا، تحریم و جنگ‌ها می‌توانند در اعتماد سرمایهگذاران تاثیر داشته باشند و در نتیجه در نرخ ارز نوساناتی را به وجود بیاورند.
تراز پرداخت‌ها
اگر کشوری بیش از آنچه که درآمد دارد، واردات داشته باشد، در تراز پرداخت‌های آن کسری به وجود می‌آید. حال برای تامین این کسری باید ارز خارجی را بفروشد که این موجب میشود ارزش ارز داخلی کمتر شود.
عوامل روانشناسی بازار
احساساتی که سرمایهگذاران نسبت به یک ارز دارند، می‌تواند در نرخ آن تاثیرات قابل توجهی بگذارد. اخبار، شایعات و رویدادهای غیر منتظره تماماً باعث میشود که در بازار ارز نوسانات شدیدی به وجود بیاید.
تأثیر نرخ ارز شناور بر اقتصاد
تورم
تورمی که در نرخ ارز به وجود می‌آید، می‌تواند در قیمت کالاهای وارداتی و صادراتی تاثیرگذار باشد و در نتیجه در نرخ تورم هم این تاثیرات را مشاهده می‌کنیم.
اشتغال
اشتغالی که در نرخ ارز به وجود می‌آید، می‌تواند در رقابت پذیری کالاهای وارداتی و صادراتی تاثیر بگذارد و در نتیجه این تاثیرات در اشتغال بخش‌های مختلف اقتصاد قابل مشاهده است.
رشد اقتصادی
رشد اقتصادی می‌تواند در هزینه‌های تولید، قیمت محصولات و همچنین در قدرت خرید مصرف کنندگان تاثیرات قابل توجه بگذارد. در نتیجه می‌توانیم این تاثیرات را در رشد اقتصادی کلی مشاهده کنیم.
تجارت خارجی
نرخ ارز می‌تواند در قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی تاثیر بگذارد و در نتیجه تراز تجاری یک کشور را تحت تاثیر خود قرار دهد.
کدام نظام بهتر است؟
اگر بخواهید بین نرخ ارز ثابت و شناور یک مورد را انتخاب کنید، این موضوع به شرایط اقتصادی هر کشور بستگی دارد. چون هر کدام از آنها یک سری مزایا و معایبی دارند. اینکه بتوانید بهترین گزینه را انتخاب کنید، باید شرایط اقتصادی را به طور دقیق بررسی نمایید و اهداف سیاسی را در نظر بگیرید.
عوامل مؤثر در انتخاب نظام نرخ ارز
- معمولاً اقتصادهایی که اندازه کوچک داشته باشند، معمولاً از نرخ ارز شناور استفاده می‌کنند.
- کشورهایی که ثبات اقتصادی بالاتری داشته باشند، معمولاً به سراغ نرخ ارز ثابت می‌روند.
- سیاست گذاری مثل رشد اقتصادی، ثبات مالی و کنترل تورم در انتخاب نوع نرخ ارز خیلی تاثیر دارد.
نتیجه گیری
هر تریدری در مورد تفاوت بین نرزخ ارز ثات و شناور درک متفاوتی دارد. هر دو نوع این سیستم ها، مزایا و معایب خاص خودشان را دارند و انتخاب هر کدام به عواملی چون اهداف سیاست گذاری، ثبات اقتصادی و میزان وابستگی ه تجارت بین الملل بستگی دارد.
