در دنیای پرشتاب مالی، تعداد کمی از رویدادها مانند یک عرضه عمومی اولیه (IPO) نظر عموم سرمایهگذاران را جذب میکنند. IPOها نشان دهنده گذار یک شرکت از مالکیت خصوصی به تجارت عمومی است که اغلب با هیاهوی رسانهای و جنون سرمایهگذار همراه است. بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱، عرضههای اولیه سهام تجدید حیاتی را تجربه کردند، به طوری که بسیاری از شرکتهای تازه فهرستشده در روز آغاز به کار دستاوردهای نجومی داشتند.
با این حال، در میان هجوم IPO، یک راه ساکتتر و حتی پرسودتر برای سرمایهگذاری خلق شده است – سرمایهگذاری قبل از عرضه اولیه. در این راهنمای جامع، ما به دنیای سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه (Pre-IPO) نگاهی عمیق میاندازیم، و بررسی میکنیم که چه چیزی مستلزم آن است، چرا پتانسیل سود قابلتوجهی دارد، و چگونه فناوریهای مدرن آن را برای طیف وسیعتری از سرمایهگذاران در دسترس قرار دادهاند.
Pre IPO یک مرحله قبل از عرضه اولیه IPO می باشد. در Pre-initial Public Offering شرکت قبل از عرضه اولیه شدن در بورس و با پیش فروش سهام خود اقدام به جمع آوری سرمایه می کند.
گام اول | 📑 Pre IPO توسط شرکت |
گام دوم | 💎 پیش خرید سهام از بروکر ها |
گام سوم | 🔐 مسدود شدن سرمایه |
گام چهارم | 💰 IPO |
Pre IPO چیست؟
Pre IPO پیش فروش عرضه اولیه می باشد. به این صورت که سرمایه داران سهام شرکت را قبل از عرضه اولیه شدن (IPO) خریداری می کنند.
Pre IPO نوعی از IPO می باشد. ولی از اعتبار لازم مثل عرضه اولیه عمومی برخوردار نیست. در واقع یک مرحله قبل از IPO شدن می باشد. به این صورت که شرکت برای تامین سرمایه مورد نیاز خود اقدام به فروش سهامش قبل از IPO شدن در بروکر ها می کند. و این امر خود ریسک سرمایه گذاری در Pre IPO ها را افزایش می دهد.
شرکت در Pre IPO ها می تواند مشکلاتی از قبیل از دست رفتن کل سرمایه ، انتخاب شرکت نامناسب ، مشکل نقد شوندگی و … به همراه داشته باشد.
از طرف دیگر شناسایی شرکت های سودده که قرار است IPO شوند و ورد در زمان مناسب از طریق Pre IPO می تواند سود خوبی نصیب خریداران کند.
IPO فرصت سرمایهگذاری در شرکتها به هنگام عمومیشدن است و سرمایهگذاری و خرید سهام یک شرکت خصوصی قبل از اینکه به صورت عمومی معامله شود، Pre-IPO نامیده میشود. بله درست شنیدید، سرمایهگذاران میتوانند قبل از عرضه رسمی سهام یک شرکت در بورس، آن را بفروشند. در اصل، سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه نشاندهنده منافع مالکیت مستقیم شرکتی است که هنوز برای عموم قابل دسترسی نیست.
یکی از تصورات غلط رایج در مورد سرمایهگذاری قبل از عرضه اولیه سهام این است که این سرمایهگذاری عمدتاً شامل استارتاپهای بسیار نوپا یا اصطلاحا «پروژههای گاراژی» (پروژههایی که در مراحل بسیار ابتدایی هستند و مثلا در یک گاراژ کوچک اداره میشوند) میشود. با این حال، این دور از واقعیت است. سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه عموماً شرکتهای جاافتاده را هدف قرار میدهند که قبلاً چندین دوره تأمین مالی را پشت سر گذاشتهاند. این شرکتها در آستانه ورود به بورس هستند.
سپس توسط آژانسهای تحقیقاتی بررسی میشود که شرکت واجد شرایط برای سرمایه گذاری قبل از IPO، چقدر پایداری و جذابیت دارد. شرکتها به شدت از لحاظ پایداری و جذابیت ارزیابی میشوند. این باعث میشود که سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه یا Pre-IPO به طور قابل توجه ریسک کمتری از سرمایهگذاری در استارتاپها داشته باشند.
معرفی و بررسی Pre IPO
قبلا تنها شرکت های خصوصی از مزایای عرضه اولیه و Pre IPO برخوردار بودند. ولی با گذشت زمان این فرصت برای استارت آپ ها نیز فراهم شده است تا قبل از عرضه اولیه شدن بتوانند مقداری از سرمایه مورد نیاز را جمع آوری کنند. Pre IPO باعث افزایش ارزش سهام قبل از عرضه اولیه می شود.
قبلا پیش فروش عرضه اولیه فقط برای سرمایه گذاران عمده در بازار ، صندوق های سرمایه گذاری و سایر سازمان های مالی فراهم بود.
ولی در سال های اخیر نقدشوندگی سهامی که به صورت Pre IPO در بازار عرضه می شوند بالا رفته است. همزمان با این اتفاق بروکر هایی که اقدام به پذیره نویسی Pre IPO ها در بازار می کنند نیز به شدت افزایش یافتند.
مخصوصا در سال 2020 JPMorgan اعلام کرد بانک سرمایه گذاری تیم جدیدی جهت نظارت بر Pre IPO (پیش فروش عرضه اولیه) استخدام می کند. این تیم بر معاملات سهامی که قبل از عرضه اولیه پیش فروش شده اند و اکنون معامله می شوند ، نظارت می کند.
افراد حرفه ای با بررسی سهام Pre IPO و پیدا کردن سهامی که اگر عرضه اولیه شوند ، رشد خوبی خواهند داشت ، اقدام به خرید سهام قبل از عرضه اولیه شدن کردن و هنکام عرضه و بعد از آن سود خوبی کسب می کنند.
Pre IPO چگونه انجام می شود؟
زمانی که تقاضای خوبی برای IPO شدن در آینده در بازار وجود داشته باشد ، شرکت ابتدا یک Pre IPO در بازار عرضه می کند. به این صورت که قبل از عرضه اولیه کردن سهام خود آن را در قالب Pre IPO پیش فروش می کند.
شرکتی که می خواهد سهامش را قبل از عرضه اولیه پیش فروش کند ، آن را با تخفیف نسبت به قیمتی که قرار است عرضه اولیه شود ، عرضه می کند.
تریدر هایی که قصد خرید Pre IPO ها را دارند ، اغلب از طریق بروکر ها برای خرید اقدام می کنند. البته برای خرید Pre IPO روش های مختلفی وجود دارد که در ادامه بیان کرده ایم.
زمانی که تریدر Pre IPO می خرد ، معمولا تا زمانی که سهام عرضه اولیه شود ، سرمایه اش مسدود شده و نمی تواند آن را تا زمان عرضه بفروشد. البته اگر تریدر برگه سهم را از خود شرکت خریداری کرده و سهام قابل معامله باشد ، می تواند قبل از عرضه اولیه شدن آن ، آنها را بفروشد. ولی نقد شوندگی این نوع سهام قبل از عرضه اولیه شدن بسیار پایین است.
بروکر ها معمولا برای Pre IPO کردن سهام یک شرکت هم کارمزد و هم درصدی از سود تریدر ها را دریافت می کنند.
Pre IPO ریسک هایی که هنگام IPO شدن برای سهم وجود دارد را کاهش می دهد. خریداران از تخفیفی که برای سهم خورده استفاده کرده و هنگام عرضه اولیه شدن و یا بعد از آن سهمی را که به صورت Pre IPO خریده بودند فروخته و از تفاوت قیمت سود می کنند.
البته تضمینی وجود ندارد که بعد از عرضه اولیه شدن سهم تقاضا برای آن زیاد شود و سهام دار بتواند Pre IPO را با قیمتی بالا تر بفروشد.
خرید Pre IPO بدون هیچ ضمانتی مبنی بر IPO شدن حتمی سهم انجام خواهد شد. پس تریدری که اقدام به پیش خرید عرضه اولیه با تخفیف می کند ، باید ریسک پذیری لازم را داشته باشد.
Pre IPO ها توسط چه کسانی فروخته می شوند؟
Pre IPO برای کسانی که پورتفوی متنوعی از سهام و دارایی ها را دارند مناسب است. ولی باید ریسک سرمایه گذاری در این پیش خرید عرضه اولیه ها را بپذیرید.
افزایش معاملات Pre IPO ها نشان گر این موضوع می باشد که نقدینگی سهام شرکتی که عرضه اولیه اش پیش فروش شده است ، افزایش یافته است. بیشتر شرکت های تازه تاسیس شده به دلیل نداشتن نقدینگی و سرمایه کافی قبل از عرضه اولیه شدن (IPO) اقدام به پیش فروش عرضه اولیه یعنی Pre IPO می کنند.
سرمایه گذارانی که می خواهند با خرید Pre IPO ها سود کنند ، شرکت های مفید و آینده دار را پیدا کرده و سهام آنها را پیش خرید می کنند. زیرا این سرمایه گذاران با استفاده از تخفیف داده شده برای قیمت سهام به سود خوبی در این زمینه خواهند رسید.
مراحل Pre IPO در فارکس
فرایند سرمایه گذاری در Pre IPO دارای 4 مرحله می باشد. در ادامه این مراحل را بیان می کنیم:
- معمولا تریدر های عادی و سرمایه داران خرد برای خرید در Pre IPO ها شرکت می کنند.
- قبلا Pre IPO ها توسط خود شرکت عرضه می شد. ولی اکنون این پیش فروش توسط بروکر ها انجام می شود.
- تریدر تعداد سهامی که می خواهد پیش خرید کند را انتخاب کرده و پول آن را به کارگزاری واریز می کند.
- کارگزاری نیز تعداد سهام مورد نظر را به پورتفوی تریدر اضافه می کند.
- میزان سهام پیش فروش شده بعد از کسر کارمزد از سوی بروکر به حساب شرکت واریز خواهد شد.
- معمولا چون Pre IPO ها هنوز عرضه اولیه نشده اند ، قابل خرید و فروش و معامله نمی باشند. (این مورد در خصوص ارز های دیجیتال متفاوت بوده و می توان ارز هایی که پیش خرید کرده ایم ولی هنوز در صرافی ها درج نشده اند را معامله نیز کرد.)
خرید ارز قبل از لیست شدن در صرافی
نحوه خرید Pre IPO
سرمایه گذاران هنگام خرید Pre IPO احساس می کنند بازار Pre IPO ها کمی سازمان دهی نشده و گیج کننده می باشد. به این دلیل توصیه می کنیم همیشه قبل از خرید Pre IPO به شرکت و فعالیت هایی که در حال انجام آن است ، دقت کنید.
- خرید مستقیم سهام شرکت از سهامداران فعلی و کارمندان آن (اگر با استفاده از این روش می خواهید سهام آن شرکت را پیش خرید کنید ، باید مطمئن شوید سهام قابل معامله و انتقال باشد.)
- خرید از طریق بروکر ها
- خرید سهام صندوق هایی که در پوتفوی خود میزان زیادی از Pre IPO ها را دارند.
- خرید از ظرق شرکت های مشاوره ای
ریسک سرمایه گذاری در Pre IPO
سرمایه گذاری در Pre IPO شامل ریسک هایی می شود که هر تریدری باید قبل از خرید آنها را در نظر داشته باشد:
1 از دست دادن سرمایه
ممکن است شرکت در آینده به دلیل مشکلات عملیاتی و … ورشکست شده و مختل گردد. در این صورت ممکن است کل سرمایه فرد و پولی که بابت خرید Pre IPO ها داده است ، از دست برود.
2 کمبود نقدینگی
زمانی که در یک شرکت غیر بورسی سرمایه گذاری می کنیم باید به این نکته توجه داشته باشیم در صورتی که بخواهیم بعدا این سهم را بفروشیم شاید برایش مشتری خوبی پیدا نشود!
زیرا هنوز در بورس عرضه نشده است. و یا حتی ممکن است بعد از عرضه اولیه شدن مورد اسنقبال قرار نگرفته و میزان معاملات آن نماد کمتر باشد و این خود نشان از کمبود نقدینگی و نقدشوندگی پایین آن باشد.
3 پایین بودن سود سهام
ممکن است بعد از عرضه اولیه شدن سهام مورد استقبال قرار نگرفته و حتی تریدر با وجود استفاده از تخفیف باز هم نتواند Pre IPO را به قیمت مناسب فروخته و متحمل ضرر شود.
مزایای Pre IPO
پیش خرید عرضه اولیه Pre IPO (اگر شرکت مناسبی برای سرمایه گذاری انتخاب کنید.) مزایایی دارد که در این قسمت این مزایا را بیان می کنیم:
- گاهی اوقات سود سرمایه گذاری در Pre IPO نست به IPO بیشتر است.
- خرید Pre IPO ها از بروکر ها اعتبار بیشتری دارد.
- حتی قبل از اینکه سهام شرکت عرضه اولیه شود فرد به عنوان یکی از سهام داران آن شرکت محسوب می شود. و اگر شرکت سود دهی خوبی داشته باشد ، تریدر در سود شرکت شریک است.
- چون خریداران Pre IPO آنها را با تخفیف می خرند ، در واقع در همان ابتدا به سود خوبی رسیده اند.
- Pre IPO از ایجاد نوسانات شدید در عرضه های اولیه نیز جلوگیری می کند. زیرا تعدادی از طرفداران این سهام آن را قبلا خریده و هنگام عرضه اولیه از ایجاد ازدحام و تقاضای غیر عادی و بالا رفتن حبابی قیمت عرضه اولیه جلوگیری می شود.
- در صورتی که شرکت مناسبی برای Pre IPO انتخاب کرده باشید فاصله زمانی بین Pre IPO تا عرضه اولیه شدن سهام آن شرکت چند ماه می باشد. ولی دیده شده است این بازاه زمانی تا 3 سال نیز طول کشیده است!
معایب Pre IPO
برای Pre IPO معایب نیز وجود دارد که در ادامه آنها را بیان می کنیم:
- معمولا برای Pre IPO هیچ مستنداتی دیده نمی شود.
- Pre IPO ها در بسیاری از موارد حتی بدون پذیره نویسی و یا بدون واسطه شدن بروکر ها به فروش می رسند. و این ریسک سرمایه گذاری در Pre IPO ها را افزایش می دهد.
- هنگام فروش Pre IPO ها هیچ تضمینی وجود ندارد که این پیش فروش عرضه اولیه در نهایت به خود عرضه اولیه تبدیل شود. و یا به عبارتی تضمینی وجود ندارد روزی این سهم به عنوان عرضه اولیه در بورس عرضه شود.
- ممکن است فاصله زمانی بین عرضه Pre IPO ها تا زمان عرضه اولیه شدن آنها یعنی IPO شدن 2 تا 3 سال طولی بکشد. در این صورت برای این مدت سرمایه تریدر ها درگیر این سهام باقی خواهد ماند.
- پیش فروش عرضه اولیه کمتر به صورت عمومی اعلام شده و تمامی تریدر ها می توانند در آن شرکت کنند. بلکه معمولا سرمایه گذاران عمده و حرفه ای بیشتر از افراد عادی توانایی خرید Pre IPO ها و کسب سود از آنها را دارند.
داستان موفقیت چند فرصت سرمایهگذاری Pre-IPO
سهام شرکتهای خصوصی قبل از عرضه اولیه یا همان Pre-IPO پتانسیل چشمگیری برای سرمایهگذاری دارند. خصوصا حالا که فرصت سرمایهگذاری در این محصول در ایران وجود دارد. بیایید با همدیگر چند داستان موفقیت قابل توجه را بررسی کنیم:
سهام Snowflake در بازار Pre-IPO با قیمت ۱۵ تا ۲۰ دلار موجود بود. در روز اول معاملات، این سهام به قیمت قابل توجه 250 دلار رسید. تنها چهار ماه بعد، قیمت هر سهم به 429 دلار افزایش یافت.
DoorDash یک مثال جذاب دیگر است. سهام قبل از عرضه اولیه آن، تقریبا با ۵۰ دلار قابل خرید بود. در زمان عرضه اولیه سهام، ارزش آن ۱۸۲ دلار شد. در ماه بعد، حتی بالاتر رفت و به ۲۵۶/۰۹ دلار در هر سهم رسید. این موارد نشاندهنده پتانسیل سود فوقالعادهای است که سرمایهگذاری قبل از IPO نصیب معاملهگران میکند.
مزایای سرمایهگذاری قبل از IPO
سرمایهگذاری پیش از عرضه اولیه یا همان Pre-IPO به دلایل زیاد فرصتی جذاب برای سرمایهگذارهای خطرپذیر به حساب میآید. برخی از این دلایل را در ادامه میخوانید:
رقابت حداقلی
بر خلاف عرضههای اولیه، که تقاضا در آنها اغلب از عرضه بیشتر است، سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه محیطی با حداقل رقابت را فراهم میکنند. سرمایهگذاران میتوانند هر مقدار سهام مورد نظر خود را بدون ریسک محدودیتهای تخصیص، خریداری کنند.
پتانسیل برای بازدهی قابل توجه
سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه دارای پتانسیل بازدهی قابل توجه هستند. همانطور که در مثالها خواندید، سود این سرمایهگذاری میتواند مقدار قابل توجهی باشد و اغلب از سود حاصل از سرمایهگذاری در حوزه IPOها پیشی میگیرد.
عدم وجود دورههای قفل شدن
در حالی که سهام IPO معمولاً در یک دوره زمانی قفل میشوند و فروش سهام را برای چندین ماه محدود میکنند، سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه چنین محدودیتهایی ندارند. سرمایه گذاران از آزادی فروش سهام خود به همان راحتی که آنها را به دست آوردهاند، لذت میبرند و انعطاف پذیری بیشتری را تجربه میکنند.
چالشهای سرمایهگذاری قبل از عرضه اولیه عمومی
عدم دسترسی
تا همین اواخر، بازار پیش از عرضه اولیه سهام بدون داشتن سرمایه قابل توجه برای سرمایهگذاران تا حد زیادی غیرقابل دسترسی بود. این امکان در درجه اول تنها برای صندوقهای انحصاری و متخصصان باتجربه محفوظ بود. اما خوشبختانه در حال حاضر کارگزاریها این سهمها را خریداری میکنند و برای معامله در اختیار سرمایهگذاران خرد هم قرار میدهند. در ایران تنها شرکتی که این امکان را برای سرمایهگذاران فراهم کرده، پلتفرم میراس است. این شرکت فرصتهای سودآور خرید Pre-IPO را بررسی و برای معامله در اختیار همه قرار میدهد.
آگاهی محدود
بازار قبل از عرضه اولیه فاقد اطلاعات و تبلیغات گستردهای است که در اطراف IPOها و شرکتهای سهامی عام وجود دارد. در نتیجه، بسیاری از سرمایه گذاران خرد از این فرصت برای سرمایهگذاری بی اطلاع هستند.
راهکارهای جدید سرمایهگذاری قبل از IPO
خبر خوب اینکه فناوریهای مالی مدرن این شکاف را پر کرده و سرمایهگذاری قبل از عرضه اولیه عمومی را برای طیف وسیعتری از سرمایهگذاران در دسترس قرار داده است. راهکارهای جدید، دستاوردهای زیر را بههمراه دارند:
- سرمایه مورد نیاز کمتر
سرمایهگذاران اکنون میتوانند سهام شرکتهای قبل از عرضه اولیه سهام را در مقادیر کمتر و قابل مدیریتتر خریداری کنند و نیاز به سرمایه هنگفت از بین رفته است.
- فرصتهای متنوع قبل از IPO
فرصتهای متعدد قبل از IPO از طریق پلتفرمهای کارگزاری محبوب در دسترس هستند. سرمایهگذاران میتوانند شرکتهایی را انتخاب کنند که با استراتژیها و باورهای سرمایهگذاری آنها همسو باشد.
- پلتفرمهای کاربر پسند
تراکنشهای خرید سهام قبل از IPO را میتوان از طریق رابطهای کاربرپسند و بصری انجام داد و تکنولوژی دسترسی به این طبقه دارایی را دموکراتیزهتر کرد.
قدرت راندهای سرمایهگذاری
سرمایهگذاری در یک شرکت خصوصی شبیه به یک مالکیت جزئی است و هر دور سرمایهگذاری ارزش بیشتری را برای سرمایهگذار به ارمغان میآورد. شرکتهای خصوصی اغلب سرمایه اضافی را از طریق راندهای سرمایهگذاری قبل از عرضه عمومی افزایش میدهند که منجر به تجدید ارزیابی ارزش شرکت و سهم سرمایهگذار میشود. این دورها عبارتند از:
1. Pre-seed: سرمایهگذاری در مرحله ایده.
2. Seed: سرمایهگذاری در مرحله راه اندازی.
3. دور A: رشد و پیشرفت محصول نهایی.
4. دور B: رشد و گسترش یک شرکت موفق.
5. دور C، D، E و غیره: دورهای بعدی به دنبال الگوی مشابه.
تحقق سود قبل از IPO
شرکت Glovo را در نظر بگیرید، یک سرویس معروف تحویل غذا. در آخرین دور سرمایه گذاری خود (F)، گلوو ۴۵۰ میلیون دلار جذب کرد که ارزش آن را دو برابر کرد و به حدود ۴۵۵ میلیون دلار رساند. این هجوم قابل توجه سرمایه منجر به دو برابر شدن قیمت سهام شد. شرکتهای بزرگتری مانند SpaceX چندین بار در سال دورهای جذب سرمایه مشابهی را به ارزش صدها میلیون دلار انجام میدهند. سرمایهگذاران در شرکتهای قبل از عرضه اولیه سهام از رشد و تجدید ارزیابی مستمر سود میبرند.
درنتیجه ظهور راهکارهای جدید، سرمایهگذاری قبل از عرضه اولیه سهام دیگر به حلقههای انحصاری افراد با حجم سرمایه خالص بالا و سرمایه گذاران سازمانی محدود نیست. به لطف پیشرفتهای تکنولوژیکی، این نوع سرمایهگذاری برای طیف وسیعتری از سرمایهگذاران قابل دسترسی شده است. سرمایهگذاریهای قبل از عرضه اولیه، نوید بازدهی بالا، رقابت کمتر و افزایش انعطافپذیری را در مقایسه با عرضههای اولیه عمومی سنتی ارائه میدهند. از آنجایی که اکوسیستم اطلاعاتی پیرامون Pre-IPO همچنان در حال گسترش است، سرمایهگذاران بیشتری احتمالاً این مسیر سرمایهگذاری هیجانانگیز را کشف میکنند.
امروزه سرمایهگذاران این فرصت را دارند که بخشی از دنیای سرمایهگذاریهای خطرپذیر، یکی از پویاترین بخشهای بازار مالی باشند. درهای سرمایهگذاری قبل از عرضه اولیه باز شد و موج جدیدی از شرکت کنندگان را به این باشگاه که زمانی منحصر به فرد بود دعوت کرد.
در ایران تنها شرکت بینالمللی میراس این امکان را برای سرمایهگذاران فراهم کرده است. این کارگزاری، برای اولین بار در ایران دسترسی به IPO و Pre-IPO شرکتهای بزرگ خارجی در بازارهای بورس جهانی را فراهم کرده است.