از زمانی که چارلز داو نظریه پردازی درباره بازارها را آغاز کرد، حجم معاملات به عنوان یک عامل مهم برای حرکت قیمت در نظر گرفته شده است. این عامل، بعد جدیدی به مطالعه دو بعدی قیمت و زمان اضافه می کند. در تحلیل نمودارهای کندل استیک نیز، حجم معاملات در تشخیص سطوح عرضه و تقاضا اهمیت زیادی دارد.
مشکل اصلی تحلیل گرانی که از کندل استیک استفاده می‌کنند، همواره در ادغام مؤثر حجم معاملات در تحلیل هایشان بوده است. نمودارهای کندل استیک مستقل از حجم معاملات رسم می‌شوند، بنابراین بیشتر تحلیل گران تنها می‌توانند حجم را به عنوان یک اندیکاتور جداگانه در همان نمودار مشاهده کنند.
نمودار حجم کندل استیک چیست؟
نمودار حجم، تعداد سهام معامله شده در یک دوره زمانی مشخص را نشان می‌دهد. حجم معاملات از یک قیمت پایانی تا قیمت پایانی بعدی اندازه گیری می‌شود. اگر قیمت پایین تر از قیمت پایانی قبلی بسته شود، نوار حجم به رنگ قرمز و اگر قیمت بالاتر از قیمت پایانی قبلی بسته شود، نموار به رنگ سبز خواهد بود.
داده‌های حجم می‌توانند نشان دهند که آیا روند های قیمتی پایدار هستند یا خیر؟! اگر یک روند صعودی با افزایش حجم معاملات همراه باشد، این می تواند نشان دهد که تعداد زیادی از سرمایه گذاران در حال خرید سهام هستند. بنابراین، روند قیمت می‌تواند پایدارتر باشد.
حجم بالای معاملات نشانه چیست؟
حجم بالای معاملات نشان دهنده علاقه بیشتر معامله گران به سهام و حضور بالای خریداران و فروشندگان در آن سهم است. وقتی سهام در یک روند صعودی قرار دارد و همزمان با این روند صعودی، افزایش حجم معاملات نیز مشاهده می‌شود، قیمت سهام به روند صعودی خود ادامه خواهد داد.
این نشان می دهد که خریداران بیشتری علاقه مند به خرید آن سهم هستند. به همین ترتیب، وقتی سهام در یک روند نزولی قرار دارد و همزمان با این روند نزولی، افزایش حجم معاملات مشاهده می‌شود، قیمت سهام به روند نزولی خود ادامه خواهد داد. این موضوع نشان می‌دهد که فروشندگان بیشتری علاقه مند به فروش آن سهم هستند.
حجم پایین معاملات نشانه چیست؟
حجم پایین معاملات نشان‌دهنده عدم علاقه معامله گران به آن سهم است. وقتی قیمت سهام در حال افزایش است و حجم معاملات بالعکس کاهش می یابد، این نشان می دهد که علاقه خریداران به سهم کاهش یافته است و روند صعودی احتمالاً معکوس خواهد شد.
به همین ترتیب، وقتی قیمت سهام در حال کاهش است و حجم معاملات نیز کاهش می یابد، این نشان می‌دهد که علاقه فروشندگان به سهم کم شده است و روند نزولی احتمالاً معکوس خواهد شد.
بررسی نمودارهای حجمی
نمودارهای حجمی برای نشان دادن علاقه بالای خرید و فروش در سطوح قیمتی خاص استفاده می‌شوند که می‌توانند نشان دهنده سطوح حمایت و مقاومت در یک سهم باشند. معمولاً دیده می شود که قیمت یک سهم هنگام حرکت بین سطوحی که در آنها میله های حجمی کوتاه تر است، با مقاومت کمی روبرو می شود، اما ممکن است در حرکت به بالا یا پایین مناطقی با میله های حجمی کوتاه با مشکل مواجه شود.
برخی از نمودار های حجمی تفاوت بین حجم خرید و فروش را با رنگ سبز یا قرمز مشخص می‌کنند. این روش می تواند برای شناسایی سطوح مقاومت یا حمایت قوی مفید باشند.
نمودارهای حجمی، کل حجم معاملات در سطوح قیمتی خاص را در یک دوره زمانی نشان می دهند. اغلب، نمودارهای حجمی در ترکیب با سایر سیگنال های تحلیل تکنیکال، از جمله الگوهای نموداری و یا شاخص های تکنیکال، برای به حداکثر رساندن احتمال موفقیت استفاده می شوند.
برای مثال برای تأیید الگوی کندل ستاره صبحگاهی حجم معاملات اهمیت بسیار زیادی دارد.
انواع نمودار های حجمی
1 اندیکاتور حجمی OBV (On Balance Volume)
اندیکاتور تعادل حجم (OBV) یکی از معروف ترین اندیکاتور های حجمی است که فشار خرید و فروش را به صورت تجمعی محاسبه می کند. این شاخص حجم معاملات روزهای صعودی را جمع کرده و حجم معاملات روزهای نزولی را از آن کم می‌کند.
زمانی که قیمت پایانی سهم از قیمت پایانی روز قبل بالاتر باشد، کل حجم معاملات آن روز به عنوان حجم صعودی در نظر گرفته می شود.
به همین ترتیب، زمانی که قیمت پایانی سهم از قیمت پایانی روز قبل پایین تر باشد، کل حجم معاملات آن روز به عنوان حجم نزولی محسوب می‌شود.
به جای تمرکز بر مقدار عددی این شاخص، باید به جهت حرکت آن توجه کرد.
هنگامی که هم قیمت و هم اندیکاتور OBV قله ها و دره های بالاتری را ایجاد می کنند، احتمال ادامه روند صعودی وجود دارد (همانطور که در زیر نشان داده شده است).
2 نمودار حجمی RSI (VRSI)
شاخص قدرت نسبی حجم (VRSI) یکی دیگر از نمودار های حجمی است که مشابه شاخص RSI عمل می‌کند، با این تفاوت که در فرمول آن به جای تغییرات قیمت، از حجم معاملات صعودی و نزولی استفاده می‌شود.
شاخص حجم RSI در محدوده 0 تا 100 درصد حول خط مرکزی 50 درصد نوسان می کند. یکی از روش های استفاده از نمودار VRSI ، معامله بر اساس سیگنال هایی است که هنگام عبور شاخص از خط مرکزی 50 درصد ایجاد می شود.
- وقتی VRSI بالای 50 درصد است، نشان‌دهنده غلبه حجم صعودی بر حجم نزولی است و روند بازار صعودی تلقی می شود.
- وقتی VRSI زیر 50 درصد است، نشان دهنده غلبه حجم نزولی بر حجم صعودی است و روند بازار نزولی تلقی می شود.
3 شاخص روند قیمت – حجم (VPT)
شاخص روند قیمت-حجم (Volume Price Trend) یک نشانگر حجمی است که به تعیین جهت قیمت سهام و همچنین قدرت تغییرات قیمت کمک می‌کند.
این شاخص شامل یک خط OBV است که بر اساس حرکات صعودی یا نزولی سهم، ضریبی از درصد تغییر در روند قیمت سهام و حجم فعلی را جمع یا کم می کند.
این شاخص مشابه شاخص OBV است، یعنی حجم تجمعی را اندازه‌گیری می کند و اطلاعاتی درباره جریان پول یک سهم به معامله‌گران ارائه می‌دهد.
تحلیل شاخص VPT را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
- افزایش همزمان قیمت و حجم، تأییدکننده روند صعودی قیمت است.
- کاهش قیمت و افزایش حجم، تأییدکننده روند نزولی قیمت است.
- افزایش قیمت همراه با کاهش یا ثبات روند حجم، یک واگرایی منفی است که نشان می‌دهد حرکت نزولی قیمت ضعیف است و ممکن است معکوس شود.
- کاهش همزمان قیمت و حجم، یک واگرایی مثبت است که نشان می دهد حرکت صعودی قیمت ضعیف است و ممکن است معکوس شود.
4 شاخص جریان پول MFI
شاخص جریان پول (Money Flow Index) یک نمودار حجم کندل استیک است که هم زمان و هم قیمت را برای اندازه‌گیری فشار خرید یا فروش تحلیل می کند.
این شاخص به عنوان شاخص VRSI شناخته می‌شود، زیرا برخلاف RSI که فقط قیمت را در نظر می گیرد، حجم معاملات را نیز شامل می‌شود.
شرایط شاخص MFI
- سهم واگرایی صعودی یا نزولی نشان دهد.
- بریک اوت ها رخ دهد .
- سهم در منطقه اشباع خرید یا اشباع فروش قرار گیرد.
5 شاخص حجم منفی (NVI)
شاخص حجم منفی (Negative Volume Index) یک اندیکاتور حجمی است که از تغییرات حجم برای تشخیص زمان فعالیت سرمایه گذاران حرفه ای استفاده می کند.
این شاخص بر اساس فرضیات زیر است:
- سرمایه گذاران حرفه ای در روزهایی که حجم معاملات کاهش می‌یابد فعال هستند.
- سرمایه گذاران غیرحرفه ای در روزهایی که حجم معاملات افزایش می یابد فعال هستند.
بر اساس این شاخص:
- زمانی که NVI بالاتر از میانگین متحرک نمایی 255 روزه خود قرار دارد، بازار صعودی است.
- زمانی که NVI پایین تر از میانگین متحرک نمایی 255 روزه خود قرار دارد، بازار نزولی است.
جمع بندی
حجم معاملات یکی از مهمترین عوامل در تحلیل تکنیکال است که می‌تواند به تحلیلگران در درک بهتر روندهای بازار و تصمیم گیری دقیق تر کمک کند. نمودارهای حجمی با ترکیب اطلاعات قیمت و حجم معاملات، ابزاری قدرتمند برای شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب، تشخیص روندهای واقعی از کاذب و پیش بینی تغییرات احتمالی روند در اختیار معامله‌گران قرار می دهند.
انواع مختلف نمودارهای حجمی مانند OBV، VRSI، VPT، MFI و NVI هر کدام از زاویه ای متفاوت به تحلیل رابطه بین قیمت و حجم می‌پردازند. استفاده ترکیبی از این شاخص ها در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال می تواند به افزایش دقت تحلیل ها و کاهش ریسک معاملات کمک کند.
