شاخص تولید ناخالص داخلی GDP مخفف Gross Domestic Product شامل کالا ها و خدماتی است که در داخل یک کشور و در یک بازه زمانی خاص تولید می شود. این شاخص به عنوان نقطه مرجع برای سلامت اقتصادی جامعه استفاده گسترده ای دارد.
زمانی که GDP در حال رشد است، اگر تورم در اقتصاد وجود نداشته باشد، کارگران و شاغلان وضعیت بهتری خواهند داشت. همین وضع باعث می شود که اقتصاد روند بهتری دنبال کند. عموماً GDP توسط آژانس آمار ملی مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
| نام اختصاری | GDP |
| نام کامل | Gross Domestic product شاخص تولید ناخالصی داخلی |
| عملکرد | به عنوان نقطه مرجع برای سلامت اقتصادی جامعه |
| شامل | کل کالاها و خدمات ارائه شده در دوخل کشور |
شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) چیست؟
تولید ناخالص داخلی (GDP) به عنوان معیاری جهت اندازه‌گیری ارزش پولی کالاها و خدمات نهایی یک کشور است که آنها در یک کشور و در یک دوره زمانی مشخص (مثلاً یک فصل یا یک سال) تولید می‌شود. در شاخص GDP کل خروجی اعم از کالا ها و خدمات ارائه شده در داخل مرزهای کشور در نظر گرفته می شود.
GDP شامل چه مواردی است؟
در واقع GDP شامل:
- کالاهایی است که برای فروش در بازار تولید می شوند
- خدماتی است که به افراد جامعه ارائه می شود
- برخی تولیدات غیربازاری مانند خدمات دفاعی یا آموزشی است که توسط دولت ارائه می‌شود.
بررسی تئوری تولید ناخالص داخلی GDP
تئوری تولید ناخالص داخلی GDP را می توان از سه طریق مختلف دید:
تولید: در این روش ارزش افزوده در هر مرحله از تولید را جمع می کند، در اینجا ارزش افزوده به عنوان کل فروش منهای میانگین ارزش ورودی به فرآیند تولید تعریف می شود. به عنوان مثال، آرد یک ورودی و نان محصول نهایی خواهد بود، یا خدمات یک معمار یک ورودی و ساختمان محصول نهایی خواهد بود.
هزینه: در این روش، ارزش خریدهایی که توسط کاربران نهایی انجام می شود را جمع می کند. به عنوان مثال، مصرف مواد غذایی، تلویزیون و خدمات پزشکی توسط خانوارها؛ سرمایه گذاری شرکت ها در ماشین آلات؛ و خرید کالا و خدمات توسط دولت و خارجی ها مورد بررسی قرار می گیرد.
درآمد: درآمدهای ناشی از تولید را جمع می کند، به عنوان مثال، مبلغ پرداخت شده به کارکنان، اجاره پرداخت شده به زمین، بهره پرداخت شده به سرمایه و سود پرداخت شده به مالکان شرکت ها را می توان نام برد.
بیشتر بخوانید : شاخص دلار در فارکس
نحوه محاسبه GDP
معمولا آژانس آمار ملی هر کشور، وظیفه محاسبه GDP را دارد. این آژانس اطلاعات را از منابع مختلفی جمع آوری می کند. در اکثر محاسبات برخی از کشورها، از استانداردهای بین المللی تعیین شده پیروی می‌کنند.
در سال ۱۹۹۳ استاندارد بین المللی جهت اندازه‌گیری GDP در سیستم حسابداری ملی، توسط صندوق بین المللی پول، سازمان ملل متحد و بانک جهانی، کمیسیون اروپا و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه گنجانده شد.
روش‌های محاسبه GDP
| روش ها | توضیحات | فرمول |
|---|---|---|
| روش مخارج (رایج‌ترین روش) | جمع مخارج تمام مصرف‌کنندگان نهایی، کسب‌وکارها، دولت‌ها و صادرات خالص را محاسبه می‌کند. | GDP = C + I + G + NX |
| روش محاسبه GDP برای تولید | ارزش افزوده در هر مرحله از تولید را در یک دوره زمانی خاص در اقتصاد جمع می‌کند. | شامل محاسبات پیچیده است! |
| روش محاسبه GDP برای درآمد | کل درآمد ایجاد شده در یک اقتصاد (دستمزد، حقوق، اجاره، سود، و…) را جمع می‌کند. | شامل محاسبات پیچیده است! |
متغیر ها :
- C = مصرف (مخارج خانوارهای خصوصی)
- I = سرمایه‌گذاری (مخارج کسب‌وکارها در دارایی‌های ثابت و موجودی انبار)
- G = مخارج دولت (مخارج دولت در کالاها و خدمات)
- NX = صادرات خالص (صادرات منهای واردات)
نکات مهم:
- هر سه روش، در کل باید به یک نتیجه واحد برسند.
- سازمان‌های ملی آمار معمولاً از روش مخارج استفاده می‌کنند.
- نرخ رشد GDP نشان‌دهنده درصد تغییر GDP در مقایسه با یک دوره زمانی قبلی است.
محدودیت های GDP
همانطور که GDP اهمیت زیادی دارد، درک کردن محدودیت‌های GDP هم حائز اهمیت است. GDP به عنوان معیاری برای سنجیدن رفاه مردم یک کشور و یا سطح زندگی آنها نیست. عموماً از GDP برای بررسی وضعیت بهتر و یا بدتر مردمان یک کشور استفاده می‌شود.
سنجش GDP از نظر تغییراتی است که در تولید کالا و خدمات به ازای هر فرد محاسبه می شود. با وجود این GDP نمی‌تواند تمامی چیزهایی که برای رفاه مردم اهمیت دارد را در نظر بگیرد. به عنوان مثال اگر در زمینه تولید افزایشی وجود داشته باشد، با وجود مزایای بالا، ممکن است به محیط زیست آسیب برساند. همچنین افزایش تولید، کاهش منابع طبیعی را با خود به همراه دارد.
رشد ایده آل برای GDP
اکثر اقتصاددانان باهم توافق دارند که سیگنالی برای یک اقتصاد قوی و سالم، رشدی سالانه بین 2 تا 3 درصد در تولید ناخالص داخلی دارد. نرخ پایین‌تر ممکن است نیازمند اقدامات تحریک‌آمیز برای تقویت اقتصاد باشد. در حالی که رشد سریع‌تر می‌تواند نگرانی‌های تورمی را به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید : آموزش رایگان فارکس
تفسیر نمودار GDP
تقریباً محاسبه ناخالصی داخلی در تمامی کشورها وجود دارد. محاسبه GDP باعث می‌شود که اقتصاددانان بتوانند از عملکرد کشورهای مختلف به نتایج معناداری برسند. GDP به صورت منظم توسط کشورها و در طی بازه‌های زمانی خاصی منتشر می‌شود. داده ها نتایجی دارند که هر کدام نشان دهنده مفهومی خاص هستند.
نرخ پایین‌تر به معنی نیاز به تحریک اقتصادی و نرخ بالاتر به معنی تورم است.
| نرخ رشد GDP | تفسیر | پیامدها | سیاست های اقتصادی پیشنهادی |
| مثبت | رشد اقتصادی | افزایش تولید، اشتغال و درآمد | 1. حفظ سیاست های فعلی 2. سرمایه گذاری در زیرساخت ها 3. حمایت از نوآوری |
| بالا | رشد سریع اقتصادی | افزایش تقاضا، احتمال تورم | 1. نظارت بر تورم 2. سیاست های پولی انقباضی 3. افزایش نرخ بهره |
| پایین | رشد کند اقتصادی | افزایش بیکاری، رکود | 1. سیاست های مالی انبساطی 2. افزایش مخارج دولت 3. کاهش مالیات |
| منفی | رکود اقتصادی | انقباض تولید، افزایش بیکاری، کاهش درآمد | 1. بسته های محرک اقتصادی 2. سرمایه گذاری در اشتغال 3. حمایت از بیکاران |
نکات کلیدی تولید ناخالص داخلی
تولید ناخالص داخلی واقعی، مقیاسی از ارزش تولید کالاها و خدمات تولیدی در یک اقتصاد است که با در نظر گرفتن تغییرات تورم، تعدیل شده است.
این مقدار معمولاً بر اساس قیمت های سال پایه محاسبه می شود و با نام های دیگری مانند “تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت”، “تولید ناخالص داخلی تعدیل شده تورم” یا “تولید ناخالص داخلی به دلار ثابت” نیز شناخته می شود. در مقایسه با تولید ناخالص داخلی اسمی، تولید ناخالص داخلی واقعی تصویری دقیق تر از وضعیت واقعی اقتصاد و روند آن ارائه می دهد.
محاسبه تولید ناخالص داخلی واقعی، مستلزم استفاده از ضریب تعدیل قیمت است که تغییرات قیمت را در طول زمان در نظر می گیرد و مقایسه معنادار داده ها را امکان پذیر می سازد.
تاثیر تغییرات تولید ناخالص داخلی بر قیمت دارایی ها
تأثیر تغییرات تولید ناخالص داخلی (GDP) بر قیمت دارایی ها به سه دسته تقسیم می شود:
- کاهش غیرمنتظره GDP
- رقم نزدیک به پیش بینی
- افزایش غیرمنتظره GDP
1. کاهش غیرمنتظره GDP: در این حالت، ارزش دلار کاهش پیدا کرده و فشار روی ارزهای دیگر در معاملات با دلار افزایش می یابد. هرچه اختلاف بین رقم واقعی و پیش بینی شده بیشتر باشد، تأثیر قوی تر و نوسانات احتمالی بیشتر خواهد بود.
2. رقم نزدیک به پیش بینی: اگر رقم منتشر شده GDP نزدیک به پیش بینی باشد، احتمالاً اقدامات چشمگیری در بازار رخ نخواهد داد. در این حالت، مقایسه بین رقم فعلی، رقم فصل قبل، رقم مشابه در سال قبل و همچنین مقایسه داده های ایالات متحده با داده های همزمان سایر کشورها اهمیت پیدا می کند.
3. افزایش غیرمنتظره GDP: با افزایش غیرمنتظره رقم GDP، معمولاً حمایت از دلار در مقابل سایر ارزها بیشتر می شود. هرچه رقم GDP بالاتر باشد، احتمال افزایش بیشتر ارزش دلار و نوسانات بیشتر در نمودارهای قیمت بالاتر می رود.
نتیجه گیری
شاخص تولید ناخالص داخلی GDP معیاری برای سنجش کل فعالیت اقتصادی یک کشور در یک دوره زمانی خاص (معمولاً یک سال) است. این عدد نشان‌دهنده ارزش تمام کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل مرزهای یک کشور است.
نرخ رشد GDP درصد تغییر GDP را از یک دوره به دوره دیگر (مثلاً از یک سال به سال دیگر) اندازه‌گیری می‌کند. نرخ رشد GDP نشان می‌دهد که یک اقتصاد با چه سرعتی در حال رشد یا رکود است.
