الگوهای هارمونیک (harmonic patterns) در تحلیل تکنیکال، یکی از بهترین و اصولیترین ابزارها برای تحلیل گران فنی بهشمار میآیند. از این الگوها بهرهگیری و به کارگیری آنها در بازار بورس و سایر بازارهای مالی، دارای اهمیت ویژهای میباشد. در علم تحلیل فنی، انواع مختلفی از الگوها و نمودارها وجود دارند که قابلیت استفاده برای بررسی رفتار تجار در بازار سرمایه را دارند.
از طرفی واقعیتی که همگی از آن آگاهی داریم، این است که استفاده از یک نمودار منحصربهفرد برای دستیابی به موفقیت در بازار بورس کافی نبوده و نیازمند ترکیبی از تمامی ابزارهای در دسترس است. الگوهای هارمونیک نیز از این ابزارهای مهم بهشمار میآید.
الگوهای تحلیلی هارمونیک مجموعهای از تواناییها و دانش را به شما می دهند که مورد نیاز یک عامل بازاریابی برای تجزیه و تحلیل تکنیکال قرار دارد؛ هر چند این مهارت ابتدایی و اساسی را میتوان به عنوان ورود به حوزه بورس و یا سایر بازارهای مالی تلقی کرد.
بیشتر بخوانید : انواع نمودار در فارکس
تبدیل شدن به یک فرد ماهر در این زمینه نیازمند تجربه و تمرینات دورهای است. توانایی تشخیص الگوهای حاضر در یک نمودار، توانایی ایجاد واکنشهای مناسب در برابر نوسانات بازار را فراهم میکند و به فرد این اجازه را میدهد که تصمیمات بهتری نسبت به رقبا بگیرد.
الگوهای هارمونیک چیست؟ معرفی و توضیح
الگوهای هارمونیک شامل الگوهای خفاش، گارتلی، پروانه، خرچنگ و AB=CD است. هر کدام از اینها یک نسخه نزولی و صعودی دارند به این معنی که شکل گیری الگو می تواند نشان دهنده افزایش یا کاهش قیمت در صورت وارونه شدن الگو باشد. هر الگو دارای یک شکل گیری خاص و مهمتر از آن، نسبت های فیبوناچی خاص است که باید رعایت شود تا الگو معتبر باشد و اقدامات قیمت آتی را پیش بینی کند.
1. الگوی هارمونیک خفاش (Bat Pattern)
الگوی هارمونیک خفاش یکی از الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی میباشد. این الگو اصطلاحاً با نام “Bat Pattern” نیز شناخته میشود و به صورت تقریبی شبیه به شکل خفاش دارای اجزای خاصی است که در نمودار قیمتی مشاهده میشوند. این الگو معمولاً بر روی نمودارهای شمعی تشخیص داده میشود و اغلب به منظور پیشبینی تغییرات قیمتی در بازارهای مالی مورد استفاده قرار میگیرد.
در این الگو با پایههایی که شکلی همچون خفاش دارند سروکار داریم که به راحتی میتوانید آنها را تشخیص دهید. این پایهها همچنین در بازارهای گاوی تشخیص پذیر و حتی در بازارهای خرسی نیز به چشم میخورند. طرح خفاش، تطابقهایی با طرح گارتلی دارد، اما در ابعاد خود تفاوتهایی نیز دارد. در این الگو، نقطههای A و C فاصلهای کمتر نسبت به نقاط X و D دارند.
الگوی هارمونیک خفاش یکی از الگوهای تحلیلی در بازارهای مالی است که از تحلیل فنی برای پیشبینی جهت حرکت قیمتها استفاده میکند. این الگو بر اساس شباهت شکل خفاش به نمودار قیمتی ساخته شده است.
ویژگیهای اصلی الگوی هارمونیک خفاش عبارتند از:
- نقطه B بازنشانی کننده نقطه ویژه الگو است. این نقطه در ادامه حرکت روند نزولی (Downtrend) تشکیل میشود و با استفاده از ابزارهای تحلیل فنی مانند فیبوناچی و نوسنجی مشخص میشود.
- نقطه D نشان دهنده تمامی نقاط مهم الگو است. این نقطه به نقطه اوجی از انعکاس روند نزولی تبدیل میشود. نقطه D نیز با استفاده از ابزارهای تحلیل فنی تعیین میشود.
- نسبت فیبوناچی بین قیمت B به C و نقطه D به C باید نزدیک به 0.866 باشد. این نسبت به عنوان نقطه اصلی شناسایی الگو محسوب میشود و به نوعی مشخصکننده تطابق الگو با الگوی هارمونیک خفاش است.
- نقطه X اغلب در نزدیکی نسبت ۰.۸۲۸ از قمت A به D قرار میگیرد. این نقطه نیز به کمک نو سنجی و فیبوناچی تعیین میشود.
- در صورت تطابق نقاط A، B، C، D و X با الگو، یک سیگنال خرید یا فروش تشکیل میشود. این سیگنالها به توجه به جهت حرکت قیمتها و شرایط بازار ممکن است مختلف باشند.
- میزان تغییر قیمت در نقاط D به X نیز به عنوان یک محور اصلی مطالعه در الگوی هارمونیک خفاش محسوب میشود.
الگوی هارمونیک خفاش نزولی به شکل یک الگوی “W” کشیده شده و نمایش داده میشود و به نسبتهای خاصی بین اندازههای موجها و شیبها تکیه دارد. در این الگو، شما اشاره کردهاید که الگو با کاهش قیمت از نقطه X به نقطه A شروع میشود. سپس از نقطه A به B حرکت بالاتری اتفاق میافتد. از B به C نیز یک حرکت نزولی دیده میشود و در نهایت از C به D یک موج بالاتری اتفاق میافتد.
نقطه D در این الگو نشاندهنده نقطهای است که معامله گران منتظر کاهش قیمت هستند. این نقطه معمولاً با استفاده از ابزارهای تحلیل فنی مانند فیبوناچی یا نسبتهای طلایی تایید میشود. اگر قیمت به نقطه D برسد و تاییدهای لازم ارائه شود، این میتواند یک فرصت معاملهگری برای ورود به بازار با جهت نزولی فراهم کند.
2. الگوی هارمونیک گارتلی (Gartley pattern)؛ نزولی و صعودی
الگوی هارمونیک گارتلی یکی از این الگوهای مهم است که شباهت زیادی به الگوی خفاش دارد. در این قسمت با بررسی دقیق و جزئیات به تحلیل الگوی هارمونیک گارتلی می پردازیم.
الگوی نزولی
الگوی هارمونیک گارتلی در زمانی که قیمتها به سمت کاهش میروند، نقش مهمی در تصمیم گیری های سرمایه گذاری ایفا میکند. این الگو با ظاهری مشابه خفاش به نظر میرسد و در ارتباط با نسبتهای خاصی قرار دارد که تجزیه و تحلیل آنها به تصمیمگیریهای مهم کمک میکند. در این الگو، نسبتهای مختلفی از جمله XA، AB، BC، و CD وجود دارند.
ویژگی ها و نقاط مهم این الگو:
- XA: این نسبت با یک پایه آغاز میشود و به عنوان نقطه شروع الگو عمل میکند.
- A: این نسبت به عنوان تصحیح 0.618 از نسبت XA محسوب میشود.
- BC: این گام رو به بالا از نقطه AB شروع میشود و در بازهای از 0.382 تا 0.886 از نسبت AB قرار میگیرد.
- CD: در این مرحله، یک leg down از 1.13 تا 1.618 قبل از میلاد، ایجاد میشود.
- نقطه D در این الگو در سطح 0.786 اصلاحی XA قرار دارد. این الگو با این ترتیب اجزا، تصویر کاملی از حرکت قیمتها از نزولی به صعودی ایجاد میکند.
برای دستیابی و استفاده هرچه بهتر از الگوی هارمونیک گارتلی و انجام تحلیل دقیقتر، میتوان به موارد زیر توجه کرد:
در الگوی هارمونیک گارتلی، سطوح اصلاحی و افزایشی AD به عنوان حمایت و مقاومت در آینده عمل میکنند. این سطوح شامل 0.50، 0.618، 1 و 1.618 هستند. با توجه به این سطوح، میتوان تصمیمگیریهای بهتری در مورد ورود به یا خروج از معاملات انجام داد.
3. الگوی پروانه (butterfly pattern)
الگوی هارمونیک پروانه، برخلاف الگوهای هارمونیک دیگر که به پایان روند اشاره میکنند و فرآیندی از بازگشت را آغاز میکنند، موقعیتی منحصر به فرد را به تحلیلگران هدیه میدهند.
برای درک بهتر به عنوان مثال، الگوی هارمونیک پروانه میتواند نقاط مختلفی از نمودار را تحت تأثیر قرار دهد و پیامدهای غیرمنتظرهای را ایجاد کند. در اینجا، دیدگاههای متعددی از جامعه تحلیلگران وجود دارد که هر یک نگرش منحصر به فرد خود را نسبت به این الگو دارند.
الگوی پروانه براساس شباهتهای خود با سایر الگوهای هارمونیک با توجه به شیوه تشکیل در پایان روند صعودی یا نزولی، به دو دسته تقسیم میشود. به طور متفاوت از الگوی گارتلی و الگوی خفاش، الگوی پروانه چون الگوی خرچنگ بهصورت فرار از دامنه موج 3 عمل میکند و در انتها یک موج رالی شکل میگیرد.
الگوی پروانه موج صعودی (الگوی Bullish Butterfly)
این الگو در آخرین مراحل یک حالت افولی تشکیل یافته و منجر به تغییر روند از نزولی به صعودی میشود.
الگوی پروانه موج نزولی (الگوی Bearish Butterfly)
بهر خلاف الگوی پروانه صعودی، این الگو در آخرین مراحل یک حالت صعودی تشکیل میشود و به تحلیلگران هشدار تغییر روند به نزولی را می دهد. در این شرایط، باعث ترغیب معاملهگران به تغییر از معاملات خرید به معاملات فروش میشود.
در هماهنگی فراوانی بالا و اندازههای آشفته، ترکیب الگوی پروانه با سطوح Fibo Timezone به یک دستاورد تودرتو تبدیل میشود. برترین شکل پذیری این الگو با شناسایی واگرایی زمانی بروز میکند. این اثر به نحوی است که محدوده PRZ، که در سطح دوم Fibo Time Zone قرار میگیرد، به طور ویژه بر روی بازوی XA تمرکز مییابد. این موارد همگام با یکدیگر در ساختار الگوی پروانه ترکیب می شوند.
با ترفندی کاربردی و ساده، شناسایی الگوی هارمونیک پروانه را به راحتی میسر سازید. دو عامل کلیدی وجود دارند که به شما در این حوزه کمک خواهند کرد:
- این الگو به طور انحصاری در انتهای مراحل نزولی پدیدار میشود. این تناوب باعث شکلگیری الگوی پروانه میشود و از این نظر یک آمار جالب است که در برنامه ریزی معاملاتی بسیار کارآمد خواهد بود.
- پس از تسلط بر این عوامل، حالت دوم الگوی پروانه در انتهای فرآیندهای صعودی ظهور میکند. این حالت به طور مشخص نشانهای از بازگشت روند به سمت پایین و همچنین مکانیسم معاملاتی فروش را ارائه میدهد.
4. الگوی AB=CD: سادهترین الگوی هارمونیک در بازار مالی
الگوی AB=CD یکی از ابتداییترین و سادهترین الگوها در دنیای هارمونیکهای بازار مالی است. شناسایی و تشخیص این الگو نسبت به سایر الگوها بسیار آسانتر است. دلیل این سهولت، کاهش تعداد شرایط مورد نیاز برای تایید این الگو است. این الگو از چهار نقطه تشکیل شده و دو پایه دارد که به آنها خطوط AB و CD میگویند.
ساختار الگو:
در الگوی AB=CD، خطوط AB و CD دو نقطه مهم را به ترتیب مشخص میکنند. خط AB نقطه شروع و خط CD نقطه پایانی این الگو را نشان میدهند. همچنین، خط BC به عنوان یک اصلاح روند عمل میکند و به نسبت بازگشتی از خط AB به وجود میآید.
نقاط مهم در الگو:
نقطه C در این الگو بر روی سطح 0.618 از سطح فیبوناچی قرار دارد. این نقطه نشانگر تغییر روند اصلی قیمتی است. همچنین، نقطه D بر روی سطح 1.272 از سطح اکسپنشن فیبوناچی قرار میگیرد و نشانگر ادامه روند قیمتی میشود.
انواع الگوی AB=CD:
الگوی AB=CD دو نوع مختلف دارد: الگوی صعودی و الگوی نزولی. در الگوی صعودی، قیمت از نقطه A به B صعود میکند و سپس از نقطه C به D ادامه مییابد. در الگوی نزولی، قیمت از نقطه A به B نزول میکند و سپس از نقطه C به D ادامه مییابد. این الگوها به ترتیب در شکل زیر نمایش داده شدهاند.
منطقه PRZ و ورود به بازار:
یکی از نکات مهم در الگوی AB=CD، نقطه D است که به عنوان منطقه Potential Reversal Zone) PRZ) شناخته میشود. ورود به بازار و یا خروج از آن، بیشتر بر اساس نقطه D انجام میشود. این نقطه نشانگر احتمال تغییر جهت روند قیمتی است و بسیار اهمیت دارد.
اگر چه الگوی AB=CD به نسبت ساده است، اما دو شرط اساسی برای شناسایی این الگو باید حتماً رعایت شوند:
طول خطوط AB و CD باید یکسان باشد. این ویژگی نشان دهنده تعادل در روند قیمتی است.
حرکت قیمت از نقطه A به B باید به لحاظ زمانی با حرکت از نقطه C به D برابری داشته باشد. برای تخمین این حرکتها، میتوان تعداد کندلها را در نظر گرفت.
با رعایت این شرایط، تشخیص الگوی AB=CD و تعیین نقاط ورود یا خروج از بازار به عنوان یک تحلیل فنی دقیق، میتواند به موفقیت در معاملات مالی کمک کند. این الگوی ساده باعث شناخت بهتر از روندهای قیمتی میشود و از اهمیت ویژهای برخوردار است.
5. الگوی هارمونیک خرچنگ (crab pattern)
در آخر یک الگوی بسیار مهم به نام “الگوی خرچنگ” را بررسی میکنیم. این الگو به عنوان یکی از الگوهای مهم در دنیای هارمونیکها شناخته میشود و کاربردهای فراوانی دارد. آنچه این الگو را از دیگر الگوها متمایز میسازد، میزان اصلاحات بیشتر در موج پایانی آن است. به همین دلیل بهطور خاصی اهمیت ویژهای دارد.
مهم ترین نکات الگوی خرچنگ:
- ضلع AB باید به نسبت ۰.۳۸۲ یا ۰.۶۱۸ از ضلع XA بازگردد.
- ضلع BC باید به نسبت ۰.۳۸۲ یا ۰.۸۸۶ از ضلع AB بازگردد.
- اگر بازگشت ضلع BC به نسبت ۰.۳۸۲ از ضلع AB باشد، آنگاه ضلع CD باید به مقدار ۲.۲۴ از ضلع BC گسترش یابد. در شرایطی که ضلع BC به نسبت ۰.۸۸۶ از ضلع AB بازگردد، ضلع CD باید به نسبت ۳.۶۱۸ از طول ضلع BC گسترش یابد.
- ضلع CD همچنین باید به میزان ۱.۶۱۸ از طول ضلع XA گسترش یابد.
مزایا و معایب استفاده از الگوهای هارمونیک
پس از اینکه به معرفی خصوصیتهای الگوهای هارمونیک پرداختیم، حالا به بررسی مزایا و معایب این ابزار پرداخته و نگاهی عمیقتر به آن خواهیم داشت.
یکی از چالشهای بزرگ در یادگیری الگوهای هارمونیک، نیاز به صرف وقت زیاد است. شما احتمالاً در ابتدا نیاز خواهید داشت که بارها و بارها به منابع آموزشی مراجعه کنید تا این الگوها را به درستی یاد بگیرید. این فرآیند ممکن است به چالشبرانگیز تبدیل شود.
پس از اینکه موفق به فراگیری الگوهای هارمونیک شوید، خواهید دید که استفاده از سایر ابزارهای تکنیکال نیز آسانتر خواهد بود. این بدان معناست که شما با داشتن تسلط بر این الگوها، قادر به بهرهبرداری بهتر از ابزارهای دیگر خواهید بود.
سیگنالهایی که از الگوهای هارمونیک به دست میآورید، معمولاً دارای اعتبار بالاتری هستند، اما تشخیص صحیح این الگوها امری حیاتی است. اگر موفق به تشخیص صحیح نشوید، ممکن است این سیگنالها نیز به معنایی نباشند.
از طرفی، استفاده از تکنیکهای معاملاتی مبتنی بر الگوهای هارمونیک نیازمند صرف زمان زیادی است. این ممکن است به عنوان یکی از نقاط ضعف این روش در نظر گرفته شود. از این رو، تامل و تحمل طولانی مدت میتواند در این مسیر امری ضروری باشد
به چه روش میتوانیم الگوهای هارمونیک را به تصویر کشید؟ در راستای حصول به نتایج مطلوب در بازار سرمایه و بررسی مختلف پلتفرمهای معاملاتی، گستردهای از راهکارها وجود دارد. این پلتفرمها میتوانند ابزارهای فیبوناچی را در اختیار شما قرار داده و حتی ابزارهای دیگری را برای ترسیم الگوهای هارمونیک ارائه کنند. برای آغاز، باید الگوها را شناسایی کرده و پس از آن با بهرهگیری از ابزارهای موجود، سطوح فیبوناچی را تعیین کنید. همچنین، از اندیکاتورهایی نظیر Zig Zag هم میتوانید استفاده کنید که توانایی ترسیم خطوط را برای الگوها دارند.
سخن پایانی
الگوهای هارمونیک با تلفیق هندسه و اعداد فیبوناچی، ابزاری قدرتمند در دست معامله گران برای پیش بینی روند قیمتی میباشند. با شناخت اصول و انواع این الگوها، معامله گران قادر خواهند بود تا بهترین تصمیمات معاملاتی را اتخاذ کرده و در مسیر موفقیت به پیش بروند. این ابزار باعث افزایش دقت پیشبینیها و کاهش ریسکهای معاملاتی میشود و در نهایت به بهبود عملکرد معاملاتی کمک میکند.
سوالات متداول
الگوی هارمونیک چیست؟
الگوی 0.5 چیست؟ و دلیل حذف آن
انواع کتاب های الگوی هارمونیک کدامند؟
آموزش الگوهای هارمونیک نوشته بهزاد بهزادی
آموزش الگوهای هارمونیک نوشته بهزاد صمدی
آموزش الگوهای هارمونیک و واگرایی ها نوشته نیما آزادی
جمع بندی الگوهای هارمونیک علیرضا ثمرخواه
آموزش الگوهای هارمونیک ناصر دادگستر